In 1131 schenkt de bisschop van Utrecht aan de St. Laurensabdij in Oostbroek (bij De Bilt gelegen) het gebied Hengistcoto. De naam Henschoten is hierin terug te vinden welke tegenwoordig nog steeds wordt gebruikt voor het bosgebied en het daarin gelegen recreatiemeer.
In de kern van Hengistcoto bouwen de monniken van de abdij een curtis (boerderij met omwalling). Deze lag ter hoogte van het huidige kruispunt van de wegen van Austerlitz naar Woudenberg (N224) en Doorn naar Amersfoort (N227). Dit kruispunt heet in de volksmond nog "Quatre-Bras", naar het gelijknamige Hotel-pension-restaurant dat daar korte tijd (1921 - 1929) gevestigd was. De naam staat nog steeds op het hek aan de Zeisterweg, aan de voet van de heuvel waar in 1804 de Pyramide van Austerlitz verrijst.
In 1133 verkoopt de bisschop aan dezelfde abdij en aan een aantal particulieren ca. 500 hectare moerassig land ten oosten van Henschoten gelegen in het Westerwoud. In het centrum van dit gebied ontstaat na 1240 de dorpskern van Woudenberg.
Woudenberg werd in de achttiende eeuw bekend in de streek door het grootschalig verbouwen van tabak. Een straatnaam herinnert er nog aan: waar vroeger enkele tabaksplantages lagen, ligt nu Tabaksland.
De woeste gronden ten zuidoosten van de viersprong vormden een enigszins marginaal deel van het landgoed Henschoten. Tijdens de mobilistaie in jaren 39-40 werd er zand gewonnen ter versterking van de Grebbelinie. Er ontstond een ondiepe zandplas die vanaf 1972 grootschalig werd uitgediept en vergroot tot de huidige recreatieplas Henschotermeer. Het recreatiegebied Henschotermeer is inmiddels in de hele regio bekend bij zonnebaders en wandelaars.
Vanaf de jaren 60 is Woudenberg stapsgewijs uitgegroeid tot een gemeente van meer dan 12.000 inwoners. De vele agrarische bedrijven en transportbedrijven alsmede de lichte industrie zijn kenmerkend voor het landelijk gelegen Woudenberg.
Woudenberg bezit veel oorlogshistorie, naast de bekende Grebbelinie (rijkmonument) langs het Valleikanaal, behoort ook de landelijk bekende Pyramide van Austerlitz tot het grondgebied van Woudenberg.
Tijdens een verblijf van de Franse generaal Auguste de Marmont in Nederland in 1804 waren zijn troepen gelegerd op de heide bij Zeist. Hier liet hij, om zijn ca. 18.000 soldaten bezig te houden, van aarde een piramide bouwen ter ere van Napoleon. Op 12 oktober 1804 werd op de Zeister heide de aarden piramide feestelijk geopend. De piramide heette aanvankelijk Marmontberg. Na de Slag bij het Tjechische Austerlitz kreeg ze, van koning Lodewijk Napoleon in 1806 de naam: Pyramide van Austerlitz. De Pyramide van Austerlitz is hèt icoon voor de Franse Tijd (1795-1813) in Nederland. Klik ook eens op het plaatje van de pyramide om naar een aparte website over de Franse tijd en openingstijden van de pyramide te gaan.
Lekker luieren en genieten van de mooie omgeving, met voldoende kampeer- en overnachtingsmogelijkheden. k
Zwemmen in het meer, fietsen, hardlopen, kanoën, de Grebbelinie en de Pyramide ontdekken. Wandelen langs weiden, bos en strand. Of met een verrekijker speuren naar een ree, bosuil of boomvalk.
Het kan allemaal in, bij en om Woudenberg, middenin de mooiste bossen van de Utrechtse Heuvelrug. Woudenberg heeft een gezellige dorpskern, met tal van leuke evenementen tijdens de zomermaanden.
